Ο ΑΝΟΞΕΙΔΩΤΟΣ ΚΥΡ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

"Το επ' εμοί, ενόσω ζώ και αναπνέω και σωφρονώ, δεν θα παύσω πάντοτε να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστό μου, να περιγράφω μετ' έρωτος την φύσιν και να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια Ελληνικά ήθη".


  1. Βιογραφία
  2. Εργογραφία
  3. Η θάλασσα στα κείμενα του Παπαδιαμάντη
  4. "Αλεξανδρινέ μ' αέρα" -
    Παπαδιαμάντης και Σκιάθος
  5. Της ζωής του παραλειπόμενα
  6. Ο Παπαδιαμάντης κι η σημασία του για την νεότερη Ελληνική λογοτεχνία
  7. "Μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Διονύσιο Σολωμό" -
    Οι Ελληνες λογοτέχνες και διανοούμενοι για τον κυρ-Αλέξανδρο.

1. ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο και Αγιος των γραμμάτων μας χαρακτηριζόμενος, γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 4 Μαρτίου του 1851. Τέσσερις αδελφές κι ένας αδελφός θα είναι η μόνη περιουσία που θα κληρονομήσει από την φτωχή οικογένειά του. Με την αγωνία της Παιδείας ο ίδιος, αν και χωρίς τα μέσα να προχωρήσει, με δυσκολία θα τελειώσει το σχολείο, κι αμέσως μετά, το 1872, θα φύγει για το Αγιον Ορος μαζί με τον φίλο του Νικόλαο Διανέλο, αργότερα μοναχό Νήφωνα. Ο Παπαδιαμάντης μετά λίγους μήνες θα επιστρέψει στον κόσμο: δεν θεώρησε τον εαυτό του άξιο για το Σχήμα.
Με την επιστροφή του, εγγράφεται στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία ποτέ δεν θα αποφοιτήσει. Βγάζει τα προς το ζην του πενιχρού υλικά βίου του προγυμνάζοντας μαθητές. Μόνος του θα μάθει αγγλικά και γαλλικά στα πρώτα χρόνια των σπουδών του. Φίλος και σύντροφός του σ' αυτά τα χρόνια ο λογοτέχνης εξάδελφός του Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, αργότερα μοναχός. Ο Μωραϊτίδης θα τον φέρει σε επαφή με λογοτεχνικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους της εποχής, κι ο Παπαδιαμάντης θ' αρχίσει να βλέπει τα έργα του να δημοσιεύονται στον ''Ραμπαγά'', στον ''Νεολόγο'' της Κωνσταντινούπολης, στο ''Μη Χάνεσαι'' και στις εφημερίδες ''Εφημερίς'' και ''Ακρόπολις''. Γρήγορα οι συνεργασίες του με περιοδικά και εφημερίδες θα αυξηθούν, αλλά, βιοποριστικό του επάγγελμα θα γίνει η δημοσιογραφία κι οι μεταφράσεις. Οι προοπτικές φαίνονται μεγάλες για μια επιτυχή δημοσιογραφική και λογοτεχνική πορεία στην Πρωτεύουσα, όμως αυτό δεν συγκινεί τον ''κοσμοκαλόγερο'', τον μοναχικό και ταπεινό Παπαδιαμάντη. Οι μόνες ώρες που φαίνεται να χαίρεται στην Αθήνα είναι εκείνες που περνάει με τους απλούς καθημερινούς λαϊκούς ανθρώπους, κι εκείνες που ψάλλει στον Αγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι. Δεξιός ψάλτης ο Παπαδιαμάντης, αριστερός ο Μωραϊτίδης, κι ιερέας ο προσφάτως αγιοποιηθείς Αγ. Νικόλαος Πλανάς, ο βιώσας την Ταπείνωση. Πέρα από την δυσκολία του να προσαρμοστεί στην πρωτεύουσα, παθαίνει και ρευματισμούς στα χέρια , με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συνεχίσει τη δημοσιογραφική του εργασία. Χωρίς κανέναν οικονομικό πόρο θα επιστρέψει στη Σκιάθο όπου, άρρωστος, θα αφεθεί για λίγο στις φροντίδες των αδελφών του. Θα προειδεί τον θάνατό του, και την δυσκαταποσία των τελευταίων ωρών του, και θα ζητήσει να τον κοινωνήσει ο ιερέας της ενορίας του δύο μέρες πριν. Κοιμήθηκε στις 3 Ιανουαρίου του 1911.


2. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

Το έργο του Παπαδιαμάντη μόλις πρόσφατα συγκεντρώθηκε ολόκληρο , χάρη στο μεράκι, την αγάπη και την κοπιώδη προσπάθεια του γνωστού Παπαδιαμαντιστή μας Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλου, και του φιλολόγου Κου Μαυρόπουλου, ο οποίος ίδρυσε, μάλιστα, εκδοτικό Οίκο, τον Δόμο, ακριβώς για να φιλοξενήσει αυτή την προσπάθεια. Η συγκέντρωση του, διασκορπισμένου σε εφημερίδες και περιοδικά, έργου του, κράτησε χρόνια, όμως τα Απαντα του Παπαδιαμάντη είναι πιά μια πραγματικότητα, κι οι εκδόσεις Δόμος μπορούν να υπερηφανεύονται για τη σημαντικότατη αυτή κορωνίδα των . Παρ' όλη όμως την - μέχρι πρόσφατα - έλλειψη καταγραφής του έργου του, μυθιστορήματα και διηγήματα του Παπαδιαμάντη αποτελούσαν κι αποτελούν εκ των ουκ άνευ της παιδείας των Ελληνοπαίδων. Τα Χριστουγεννιάτικα διηγήματά του, ο Αμερικάνος,το Στο Χριστό στο Κάστρο,τα Πασχαλινά, ο Λαμπριάτικος ψάλτης, το Χωρίς στεφάνι, τα καταπληκτικά ψυχογραφικά μυθιστορήματά του σαν την Φόνισσα και τη Γυφτοπούλα, παρά την ιδιότυπη γλώσσα που χρησιμοποιεί ο μέγας ταπεινός δημιουργός τους, έχουν προσφέρει αφειδώλευτα γεύση Ελλάδας σε όλους όσους στάθηκαν αρκετά τυχεροί ώστε να τον ''συναντήσουν'' στο δρόμο τους.


4. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΣΚΙΑΘΟΣ (unofficial)

Αλεξανδριανέ μ' αέρα
........ Και οι ναύται απεχαιρέτιζον τες γυναίκες κράζοντας "καλή νύχτα!". Και αι γυναίκες απήντων μακρόθεν "Καλή νύχτα!Καλή νύχτα σας! Καλό πράτιγο!". Και η κάθε μία εις τον άνδρα της έλεγε : "Καλή νύχτα καλέ μου!νοικοκύρη μου! σταυραετέ μου!". Και εις τον υιόν της η κάθε μία έλεγε: "Καλή νύκτα, καναρίνι μου!πουλί μου! ξεπεταρούδι μου!". Και πολλάκις επρόσθετον παρονομασίαν τινά, κατά το όνομα εκάστου. Αν ο εκτελών την κάθαρσιν ωνομάζετο Γιαλής, ως ο σύζυγος της θεία-Σκευώς, τότε το θωπευτικόν όνομα ήτο "Γιαλέινέ μου" [...] Αν εκαλείτο Αλέξανδρος, η προσηγορία ήτο "Αλεξανδριανέ μ' αέρα".

Βαρδιανός στη Σπόρκα

Ο Κοσμοκαλόγερος της Ελληνικής λογοτεχνίας είχε κελί ολόκληρο το νησί του. Μέσα από τα διηγήματά του, τις παραμυθίες του, η Σκιάθος προβάλλει ως τόπος βίωσης της πιο στέρεας κι ισχυρής παράδοσης, του ελληνικού, ή καλύτερα ρωμαίικου , τρόπου, ως ο τόπος σωτηρίας. Εκεί γυρίζει για ν' αναπαυθεί, εκεί γυρίζει για να κοιμηθεί στο τέλος της ζωής του.