Ο εμπαιγμός με την Θεολογική Χάλκης

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2002

Εκεί όπου απέτυχαν ο τ. πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, η Αμερικανική Γερουσία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα επιδιώξει να φέρει αποτέλεσμα η εκστρατεία που ξεκίνησε το Ελληνικό Ηλεκτρονικό Κέντρο σε συνεργασία με τον Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών.

Στόχος της εκστρατείας: ν’ ασκηθεί πίεση προς Τουρκία (και ΗΠΑ) για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής Χάλκης. Το μέσο: η δύναμη των πολιτών του κόσμου που καλούνται να υπογράψουν επιστολή - έκκληση στην ιστοσελίδα www.greece.org/themis/halki. Αποδέκτες της πίεσης οι πρόεδροι της Τουρκίας και των ΗΠΑ, ενώ θα κοινοποιηθεί και σε άλλους φορείς (Αμερικανική Γερουσία, Ο.Η.Ε., Ε.Ε. κ.λ.π).

Η εκστρατεία συλλογής υπογραφών συνέπεσε σε μία περίοδο που η Ελληνική εξωτερική πολιτική ...για ν’ αποκρούσει την τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο (;) επαναφέρει το θέμα της Θεολογικής Σχολής στις ελληνο-τουρκικές συζητήσεις! (βλ. και σε άλλη στήλη).

Η Θεολογική Σχολή Χάλκης παρά τις πιέσεις από ισχυρούς διεθνείς παράγοντες, όπως οι αναφερόμενοι στην αρχή, παραμένει κλειστή από το 1971.

Μέχρι τώρα η Τουρκία αρνείται πεισματικά την επαναλειτουργία της Σχολής, με απώτερο (ανομολόγητο) στόχο ν’ απογυμνωθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο από ιεράρχες, και κάποια στιγμή οι νόμοι της βιολογίας να οδηγήσουν σε αδυναμία πλήρωσης του Οικουμενικού Θρόνου.

Ομως αυτή η μακροχρόνια επιδίωξη της Τουρκίας δεν την εμπόδισε να χρησιμοποιήσει την Θεολογική Σχολή ως διαπραγματευτικό χαρτί. Δηλαδή κι εδώ επαναλαμβάνει την μόνιμη τακτική της πρώτα να παραβιάζει κάποιο δικαίωμα και μετά να “παζαρεύει” την αποκατάσταση του με κάποιο αντάλλαγμα.

Το κλείσιμο της Θεολογικής Σχολής το 1971 δεν ήταν μια μεμονωμένη πράξη αλλά ενταγμένη σ’ ένα γενικότερο σχέδιο αφανισμού της Ελληνικής μειονότητας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Και το οποίο εφαρμόζεται από το 1923 και δώθε, παραβιάζοντας συστηματικά όλα τα άρθρα της Συνθήκης της Λωζάνης, που προνοούν για την προστασία των μη μουσουλμάνων υπηκόων της Τουρκίας.

Η Θεολογική Σχολή Χάλκης εγκαινιάστηκε το 1844 επί Πατριαρχίας Γερμανού Δ’ και η λειτουργία του χωρίζεται σε τέσσερις περιόδους:

Από 1844 έως 1919 κατά την οποία η φοίτηση ήταν επταετής (εκτός από την περίοδο 1899 - 1900 που προστέθηκε και όγδοη τάξη)

Από το 1919 έως 1923. Καταργείται το γυμνασιακό τμήμα και λειτουργεί μόνο ως Ακαδημία πενταετούς φοίτησης.

Μεταξύ 1923 και 1951, επανέρχεται το παλιό καθεστώς της επταετούς φοίτησης.

Από 1951 έως και το 1971, που κατά τον αείμνηστο Σχολάρχη Μητροπολίτη Ικονίου Ιάκωβο ήταν η πλέον “λαμπρά, φωτεινή και ελπιδοφόρος” περίοδος της Σχολής, διαχωρίζεται σε δύο ανεξάρτητα τμήματα, στο τριετές λύκειο και το τετραετές θεολογικό.

Αυτή η εικοσαετία (1951 - 1971) παρ’ ό,τι ξεκίνησε με μία άλλη ελληνο-τουρκική προσέγγιση τελικά εξελίχθηκε στην πλέον καταστροφική για την Ρωμιοσύνη της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και Τενέδου.

Εκτός από τα κορυφαία γεγονότα των Σεπτεμβριανών το 1955 και των Απελάσεων το 1964 οι διωγμοί του Ελληνικού στοιχείου ήταν καθημερινή πρακτική.

Το 1967 απολύονται 39 εκπαιδευτικοί και απαγορεύεται η λειτουργία 6 ομογενειακών δημοτικών σχολείων. Την ίδια χρονιά με τον νόμο 903 επιβάλλεται στα ιδρύματα (βακούφια) η υποχρέωση να καταβάλλουν ποσό 5% του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος τους. Ταυτόχρονα συνεχίζονται οι αρπαγή περιουσιών και οι δημεύσεις κοινοτικών σχολείων στην Ίμβρο.

Το 1971 η Τουρκική κυβέρνηση με την απόφαση 75/1971 του Συνταγματικού Δικαστηρίου διακόπτει την λειτουργία της Θεολογικής Σχολής, διότι σύμφωνα με το νέο τουρκικό σύνταγμα “απαγορεύεται η λειτουργία ιδιωτικών ανώτατων εκπαιδευτηρίων”.

Οι αντιπατριαρχικές και ανθελληνικές διώξεις δεν σταματούν εδώ. Το 1972 κοινοποιείται στο Οικ. Πατριαρχείο από τη Νομαρχία Κωνσταντινούπολης το νέο καταστατικό για την εκλογή του Πατριάρχη, ενώ ακυρώνονται και οι κοινοτικές εκλογές.

Δυστυχώς όλ’ αυτά συνέβησαν υπό τα αδιάφορα βλέμματα των Ελληνικών κυβερνήσεων. Ούτε οι κυβερνήσεις Κωνσταντίνου Καραμανλή, ούτε του Γεωργίου Παπανδρέου, ούτε φυσικά και της δικτατορίας πίεσαν την Τουρκία για να σταματήσει τις κατάφορες παραβιάσεις της Συνθήκης της Λωζάνης. Αβοήθητοι και απροστάτευτοι από την Ελλάδα οι Κωνσταντινουπολίτες κατά χιλιάδες οδηγούνται στην προσφυγιά.

Στην Τουρκία, πλέον έχει καταργηθεί η συνταγματική απαγόρευση, με αποτέλεσμα την λειτουργία αρκετών ιδιωτικών πανεπιστημίων, όχι όμως και της Θεολογικής Σχολής. Πρόκειται για ένα στοιχείο που επιβεβαιώνει αυτούς που ισχυρίζονται ότι το 1971 καταργήθηκαν τα ιδιωτικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα με αποκλειστικό στόχο την Θεολογική Σχολή.

Η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής ήλθε αρκετές φορές στην επικαιρότητα κυρίως τις περιόδους αυξημένης εξωτερικής πίεσης. Οι τουρκικές αρχές πότε προσποιούμενες ότι “το συζητούν” στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, το οποίο στη συνέχεια απέρριπτε την επαναλειτουργία, πότε διαπραγματευόμενες ως αντάλλαγμα την λειτουργία Μουσουλμανικής Ιερατικής Σχολής στην Θεσσαλονίκη, κέρδιζαν χρόνο δημιουργώντας μία ψευδή εικόνα κινητικότητας χωρίς να αλλάζει τίποτα.

Οι κακόβουλες προθέσεις της Άγκυρας φάνηκαν όταν πριν από ένα περίπου χρόνο αποπειράθηκε να δημιουργήσει Τμήμα Ορθόδοξης Θεολογίας στην Σχολή Θεολογίας του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης. Τότε ισχυρίστηκαν ότι “δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα η Θεολογική Σχολή Χάλκης, παρά μόνο ως παράρτημα του Πανεπιστημίου”. Ομως το Οικουμενικό Πατριαρχείο αρνήθηκε να συνεργήσει στην δημιουργία μιας εκτρωματικής κατάστασης, κι έτσι αχρηστεύτηκε η παγίδα της Άγκυρας.

Ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Μαγκριώτης εξέφρασε την πρόθεση της Ελλάδας να θέσει στις ελληνο-τουρκικές συνομιλίες θέμα “Χάλκης”.

Η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής Χάλκης δεν πρέπει να γίνει αντικείμενο παζαρέματος, αλλά να ζητηθεί από την Τουρκία ν’ αποκαταστήσει το δικαίωμα της Ελληνικής μειονότητας να συστήνει, διευθύνει και εποπτεύει τα εκπαιδευτικά της ιδρύματα (Συνθήκη της Λωζάνης αρ. 40).

Ομως η Ελλάδα που δεν τολμά στην Κύπρο ν’ απαιτήσει την εφαρμογή των αποφάσεων του Διεθνούς Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, θα ζητήσει την αποκατάσταση της νομιμότητας στο θέμα της “Χάλκης”.

action@hec.greece.org

Back to Media Reports Web Page