ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΟΥΤΡΟ
Κάτω απο το δάπεδο του Ρωμαικού Λουτρού βρίσκονται τα ίχνη Λουτρού της Κλασικής περιόδου, ένδειξη πως ο χώρος αυτός είχε χρήση για περίπου χίλια χρόνια. Μέχρι στιγμής η συνολική έκταση του Κλασικού Λουτρού δεν έχει αποκαλυφθεί, καί φυσικά, ένα μεγάλο μέρος του βρίσκεται κάτω από του τοἰχους και τα πατώματα του Ρωμαικού κτιρίου. Παρ' ὀλα αυτά αρκετά από τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του Κλασικού Λουτρού μπορούν να διακριθούν.
Το καλύτερα ορατό χαρακτηριστικό του Κλασικού Λουτρού είναι η μεγάλη πισίνα η οποία είναι οταρή νότια των Αιθουσών ΙΧ. Το δάπεδο της πισίνας δεν έχει διάκοσμο και είναι κατασκευασμένο απο υδατοστεγές κονίαμα. Ο τοίχος που δυνδέεται με αυτό το δάπεδο είναι ορατός κάτω απο τον κύριο νότιο τοίχο του Ρωμαικού κτηρίου. Εχουν βρεθεί τρείς από τις γωνίες της πισίνας και αυτό επιτρέπει τον υπολογισμό του μεγέθους της. Ήταν τετράγωνη με μίκος πλευράς περίπου 30 μ. δηλαδή 100 αρχαία πόδια και βάθος 1.4 μ., με περιεκτικότητα νερού πάνω από 1000 κυβικά μέτρα. Μεγάλοι αποχετευτικοί αγωγοί, οι οποίοι συνέχισαν να χρησιμοποιούνται από τους Ρωμαίους, βρέθηκαν επί της βόρειας πλευράς των Ρωμαικών Λουτρών. Δεν είναι σίγουρο πως γέμιζε η πισίνα, αλλά υποθέτουμε πως το νερό ερχόταν από την μεγάλη πηγή νοτιοδυτικά του κτηρίου, η οποία προμήθευε την περιοχή με αφθονο νερό μἐχρι το 1950.
Πάνω από την πισίνα υπήρχε δάπεδο, αποσπασματικά ερευνημένο στο νότιο και στο ανατολικό μέρος, μέσα στο οποίο υπήρχε βυθισμἐνη μία σειρά από λεκάνες. Η πισίνα ήταν ανοιχτή, αλλά δεν είναι σίγουρο αν ο χώρος γύρο της ήταν στεγασμένος. Πιθανόν το Κλασικό Λουτρό να ήταν τμήμα η τουλάχιστον να βρισκόταν πολύ κοντά στο Γυμνάσιο η και σε άλλα κτήρια με αθλητικό χαρακτήρα που βρίσκονται πιθανόν ανατολικότερα και το οποία δεν έχουν ακόμη ανασκαφεί.
Το Κλασικό Λουτρό, όσο έχει αποκαλυφθεί έως σήμερα, είναι το μεγαλύτερο που έχει βρεθεί στην Ελλάδα. Η πισίνα του είναι σε κλίμακα πολύ μεγαλύτερη από αυτήν των Κλασικών Λουτρών στη Νεμέα και στους Δελφούς, και παρόμοια, αλλά μεγαλύτερη, αυτής στήν Ολυμπία. Το Λουτρό σίγουρα χρησιμοποιήθηκε απὀ τους αθλητές στην Κλασική και στη Ρωμαικἠ Περἰοδο, όμως κατά πόσο ἠταν ανοιχτό στο ευρύτερο κοινό είναι άγνωστο.
THE GREEK BATH
A bathing establishment of Classical Greek date lay under the floor of Roman Baths owing that this spot was used for bathing for almost thousand years. The full extent of the Greek Bath has not yet been exposed and of course much of it still concealed under the walls and floors of the Roman building. Nonetheless a number of features associated with the Greek Bath can still be discerned.
The most visible features of the Greek Bath is the floor of the large plunge pool. This can be seen underlying the work area south of Rooms VIII, IX and X ;and under the hypocaust system in Room IX. The floor is featureless and is made of waterproof cement. The wall associated with it is at a slightly different o????iation than the walls of the Roman baths building. Three of the comers of this pool have been found allowing us to calculate its size; it was a square, approximately 30 m on a side, which would represent 100 feet of the classical Greek period. The pool was approximately 1.4 m. deep meaning that it would have held well over 1000 cubit meters of water. Large drain facilities have been found (reused by the Romans) along the north side of the north side of the Roman Baths. We do not know precisely how the pool was filled, but presumable the water came from the large spring to the southeast that supplied the area with the plentiful water until the 1950s
Above the pool was a floor, partially exposed on the south and east, with a series of basins set into it. The pool itself was certainly unroofed and open to the sky, but we cannot presently tell if the surrounding area was roofed. Pre??mably this Greek Bath was either part of or close to the gymnasium and other athletic building. Which probably lie to the east, as yet unexcavated.
