Hellenic Electronic Center

Normal 0 false false false false EN-US X-NONE X-NONE

Ραχη Κουτσογκίλλα

Βόρεια του λιμανιού των Κεγχρεών εκτείνεται η θέση «Ράχη Κουτσογκίλλα». Επάνω σε ένα πευκόφυτο φυσικό ανάγλυφο σε συνέχεια του λιμανιού, εντοπίστηκαν μετά από εκτεταμένες λαθρανασκαφές θαλαμωτοί τάφοι Ρωμαϊκών χρόνων. Αρχικά στο χώρο επενέβη^[1] η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων, διενεργώντας σωστικές ανασκαφές στο εσωτερικό συλημένων τάφων . Από το 2002 έως το 2006 πραγματοποιήθηκε επιφανειακή έρευνα του χώρου από την Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, στο πλαίσιο της οποίας το 2004 διενεργήθηκε γεωφυσική έρευνα από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών.

 

Γενική άποψη της Ράχης Κουτσογκίλλα

και του λιμανιού των Κεγχρεών

Το 2007 ξεκίνησε η συστηματική ανασκαφή^[2] του χώρου ως πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού σε συνεργασία με την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών. Η τριετής ανασκαφική έρευνα απεκάλυψε πυκνό νεκροταφείο θαλαμοειδών τάφων που χρονολογείται από τα μέσα του 1^ου αι. μ.Χ., νεκροταφείο λακκοειδών τάφων από τον 5^ο έως τον 7 ου αι μ.Χ και πολυτελή οικοδομικά συγκροτήματα δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα, με ψηφιδωτά δάπεδα και λουτρά, ρωμαϊκών και υστερορωμαϊκών χρόνων. Επιπλέον εντοπίστηκαν αμαξωτοί δρόμοι με κατεύθυνση προς το λιμάνι των Κεγχρεών. Ξεχωριστό είναι το τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο εντοπίστηκε μέσα σε μεταγενέστερη, σύγχρονη κυκλική κατασκευή, πιθανόν πολυβολείο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο με βάση τα στιλιστικά χαρακτηριστικά του ανήκει στον πρώιμο 2ο με μέσα 3ου αι. μ.Χ. και απεικονίζει ένα στεφανωμένο κεφάλι Σειληνού, που πλαισιώνεται από ζώνες κυματοειδών και κυκλικών μοτίβων.

Ψηφιδωτό δάπεδο με κεφάλι Σειληνού, που πλαισιώνεται

από γεωμετρικά μοτίβα

 

Νεκροταφείο από λαξευμένους Κτίριο με ταφική και

τάφους στο φυσικό βράχο τελετουργική χρήση

Τα ανασκαφικά στοιχεία και κυρίως τα ευρήματα από τα δύο νεκροταφεία του χώρου αντικατοπτρίζουν τη συνύπαρξη των δύο θρησκειών, του δωδεκαθεϊσμού και του χριστιανισμού και τη καθολική εντέλει επικράτηση του χριστιανισμού. Επιπλέον, οι ταφικές επιγραφές που εντοπίστηκαν στα νεκροταφεία, μας διαφωτίζουν για τη καταγωγή των ανθρώπων που κατοικούσαν στις Κεγχρεές, οι οποίοι ήταν κυρίως Ρωμαίοι άποικοι, γηγενείς Έλληνες και μετανάστες.

Πήλινος αμφορέας Χάλκινη αιχμή βέλους Μαρμάρινο ανάγλυφο

Ωστόσο οι 30 στο σύνολο τους ταφικοί θάλαμοι είναι από τις σπανιότερες ταφικές κατασκευές στην Ελλάδα. Καλύπτονταν από ορθογώνια κτίσματα που έφεραν επιτάφια επιγράμματα, τα οποία κατονόμαζαν τον κάτοχο του τάφου και αφιέρ

ωναν την κατασκευή σε αυτόν, την οικογένεια του, τους απογόνους του και μερικές φορές τους απελεύθερους δούλους. Η πρόσβαση στο εσωτερικό τους γίνονταν από καθοδικές κλίμακες. Στους τοίχους υπήρχαν κόγχες στο ανώτερο διάζωμα και από κάτω εγκιβωτισμένες ταφές ατόμων όλων των ηλικιών, ανδρών και γυναικών. Οι τοίχοι ήταν υπενδεδυμένοι με κονίαμα. Σε αρκετούς από τους ταφικούς θαλάμους διατηρούνται τοιχογραφίες με αρχιτεκτονήματα, ανθοφόρα φυτά, γιρλάντες, ζώα, μυθικά πλάσματα. Αξιόλογος επίσης είναι και ο πλούτος των κινητών ευρημάτων που περιλαμβάνει νομίσματα, κοσμήματα, μαρμάρινα αγαλματίδια, πήλινα ειδώλια, μολύβδινους ενεπίγραφους καταδέσμους με κατάρες ή ευχές αλλά και οικιακά σκεύη που αποδεικνύουν ότι οι πενθούντες είτε τελούσαν εκεί επιμνημόσυνα γεύματα (νεκρόδειπνα) είτε προσέφεραν τροφές στον νεκρό. Η κατανομή των τάφων κατά μήκος της πλαγιάς καταδεικνύει τη πιθανή ευθυγράμμισή τους σε τρεις ή τέσσερις ξεχωριστές σειρές, με προσανατολισμό από βορρά προς νότο, ώστε να είναι ταυτόχρονα επισκέψιμοι από τους ταξιδιώτες που κατευθύνονταν στο λιμάνι από βόρεια αλλά και ορατοί από τους ταξιδιώτες που έφταναν με τα πλοία από ανατολικά.

 

 

 

Τοιχογραφίες ταφικού θαλάμου 4

Τεφροδόχο αγγείο Πήλινα μυροδοχεία

Τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα στη περιοχή της Ράχης Κουτσογκίλλα συμπληρώνουν πλήρως την εικόνα για ένα από τα πιο πολυσύχναστα αλλά και διαχρονικά λιμάνια του Ελλαδικού χώρου. Τώρα πια δεν διαθέτουμε στοιχεία μόνον για την δραστηριότητα των κατοίκων μέσα στο λιμάνι των Κεγχρεών, αλλά και για τη καθημερινότητά τους, τον τρόπο της οικιστικής τους οργάνωσης, τις ταφικές πρακτικές και μεθόδους τους, τα ήθη και έθιμά τους. Ο νέος αυτός όμορος με το λιμάνι αρχαιολογικός χώρος προσδιορίζει ξεκάθαρα την τοπογραφία και τα όρια του οικισμού και σκιαγραφεί την κοινωνική δομή, την πολιτιστική ποικιλομορφία και γενικότερα την ιστορία της συγκεκριμένης κοινότητας όπως αυτή αναπτύχθηκε από τους ρωμαϊκούς μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος της Ράχης Κουτσογκίλλα εκτός από την ανασκαφή, προβλέπεται η προστασία και η ανάδειξη του χώρου. Σκοπός είναι οι αρχαιότητες από την περιοχή των Κεγχρεών, της Ράχης Κουτσογκίλλα και των Ισθμίων να συμβάλλουν στην καλύτερη αρχαιολογική και ιστορική περιήγηση, μέσα από το αρμονικό συνταίριασμα παιδείας και πολιτισμού, ώστε ο σημερινός περιηγητής να μυηθεί στον ιστορικό πλούτο της ανατολικής Κορινθίας.

Εγκεκριμένες και εμπεριστατωμένες μελέτες που εκπονήθηκαν από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων και τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων αφορούν αντίστοιχα :

α) στην προστασία και αποκατάσταση των τάφων και των τοιχογραφιών τους, με πρωτοποριακές λύσεις για στέγαστρα νέας τεχνολογίας

β) στην διαμόρφωση διαδρομών περιήγησης και γενικότερα ανάδειξης του χώρου του νεκροταφείου και όλα αυτά άριστα εναρμονισμένα με το φυσικό δασικό περιβάλλοντα χώρο.

Οι μελέτες αυτές ευελπιστούμε να αξιοποιηθούν σε συνάρτηση με την εγκεκριμένη μελέτη για την ανάδειξη του αρχαίου λιμανιού των Κεγχρεών με τίτλο «Μελέτη ανάδειξης Μόλων και υποθαλάσσιων καταλοίπων του αρχαίου λιμένα Κεγχρεών», η οποία εκπονήθηκε στα πλαίσια του θρησκευτικού τουρισμού «Στα βήματα του Αποστόλου Παύλου».

Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει ορισμένα ευρήματα από το λιμάνι των Κεγχρεών αλλά και από τους ταφικούς θαλάμους της Ράχης Κουτσογκίλλα, στο αρχαιολογικό μουσείο Ισθμίων, στην Κυρά Βρύση Ισθμίας.

 

 

 

Μελέτες ανάδειξης του χώρου

Δρ. Έλενα Κόρκα, Αρχαιολόγος