ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ



Τα γλυπτά από τον Παρθενώνα

Το Βρετανικό Μουσείο Ανάμεσα στα γλυπτά που είναι γνωστά ως "Ελγίνεια Μάρμαρα", τα πιο σημαντικά είναι η ζωφόρος και άλλα αρχιτεκτονικά γλυπτά που διέσωσε ο Λόρδος Ελγιν από τα ερείπεια του Παρθενώνα, με την έγκριση των αρμοδίων αρχών στις αρχές του 19ου αιώνα. Η Βρετανική κυβέρνηση αγόρασε από αυτόν ολόκληρη τη συλλογή το 1816 και την εμπιστεύτηκε στο Βρετανικό Μουσείο για "να την διατηρεί και να την φυλάει συγκεντρωμένη".

Οι συλλογές του Μουσείου παραχωρούνται στους διαπιστευμένους σύμφωνα με τη νομοθεσία που έχει θεσπιστεί από το Κοινοβούλιο, η οποία από το 1753 τους απαγορεύει να κατέχουν μόνιμα οποιαδήποτε αντικείμενα (εκτός από αντίγραφα) και τους έχει ζητήσει να μεριμνούν για τη διατήρηση των συλλογών προς όφελος των ερευνητών διεθνώς και για την τέρψη του ευρύτερου κοινού.

Για την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης το Μουσείο είναι ανοικτό επτά ημέρες την εβδομάδα, δωρεάν, και προσελκύει πάνω από 6 εκατομύρια επισκέπτες το χρόνο από όλα τα μέρη του κόσμου. Τα γλυπτά από τον Παρθενώνα αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους και πιο αγαπητούς από τους θησαυρούς του. Και το γεγονός ότι καταδείχνουν , με ένα μοναδικό τρόπο, την αισθητική μεγαλοφυϊα της κλασσικής αρχαιότητας, που έχει εξασκήσει μία τόσο βαθεία επιρροή στη μετέπειτα ιστορία της ανθρωπότητας, κάνει ακόμα πιο αρμόζον το ότι πρέπει να βρουν τη θέση τους σε ένα Μουσείο με καθολικό σκοπό και σχεδιασμένο για να παρουσιάσει μια εικόνα κατά το δυνατό πληρέστερη και ολοκληρωμένη της ανάπτυξης διαφορετικών, αλλά σχετιζομένων, πολιτισμών διαμέσου των αιώνων.

Οι διαπιστευμένοι του Βρετανικού Μουσείου θα το θεωρούσαν ως προδοσία της εμπιστοσύνης τους, να δημιουργήσουν ένα προηγούμενο μερικού ακρωτηριασμού συλλογών που δεν γνωρίζουν σύνορα, χρόνου ή τόπου.

Δήλωση του Βρετανικού Μουσείου


Μερικές ερωτήσεις από μας προς το Βρετανικό Μουσείο Metope

Εχουμε ένα αντίγραφο της δήλωσης του Βρετανικού Μουσείου για τα μάρμαρα του Παρθενώνα κι έχουμε μερικές ερωτήσεις, καθώς βρίσκουμε τη δήλωσή σας υπερβολικά μονομερή.

Η δήλωσή σας λέει ότι ο Λόρδος Ελγιν "διέσωσε" τα Μάρμαρα, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπέστησαν ανυπολόγιστης αξίας ζημιές κατά την αφαίρεση και μεταφορά τους στην Αγγλία. Ο Ελγιν έκοψε μάλιστα ορισμένα γλυπτά στα δύο ώστε να μπορούν να μεταφερθούν ευκολότερα. Γιατί δεν τα αναφέρετε αυτά στη δήλωσή σας;

Δωροδοκίες

Λέτε επίσης ότι ο Ελγιν αγόρασε τα Μάρμαρα από τις αρμόδιες αρχές. Τα στοιχεία όμως αποδεικνύουν ότι κάθε άλλο παρά τα αγόρασε. Δωροδόκησε τους τοπικούς αξιωματούχους με πολυτελή δώρα.

Ισως να είναι αποδεκτό ότι η Τουρκική Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μία αρμόδια αρχή στην Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα. Σήμερα όμως, δεν θα συμφωνούσατε ότι οι πιο πολλοί άνθρωποι δεν πιστεύουν πως μία χώρα που έχει υποδουλώσει μία άλλη έχει το δικαίωμα να εκποιεί τους εθνικούς θησαυρούς της κατεχόμενης χώρας; Για παράδειγμα, συνεχίζεται και σήμερα η διαμάχη μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας για την επιστροφή των ανεκτίμητων έργων τέχνης λεηλατημένων αμοιβαία από τις δύο χώρες κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δε Τουρκία βρίσκεται σε διαμάχη και με τις δύο αυτές χώρες για το μέλλον των θησαυρών της Τροίας, που μετέφερε ο Σλήμαν στο Βερολίνο και που έκλεψαν από εκεί οι Ρώσοι.

Κλοπιμαία

Είναι συνηθισμένο σήμερα, κυβερνήσεις και μονάρχες να ζητούν συγνώμη για πράξεις του παρελθόντος οι οποίες θεωρούνταν τότε νόμιμες. Δεν είναι τώρα πια καιρός το Βρετανικό Μουσείο να δεχθεί ότι είναι ένοχο αποδοχής κλοπιμαίων και να επιστρέψει τα Μάρμαρα του Παρθενώνα στην Ελλάδα; Η μοντέρνα τεχνολογία βρίσκεται σε τέτοιο στάδιο εξέλιξης, ώστε το Βρετανικό Μουσείο θα μπορούσε να κατσκευάσει ακριβή αντίγραφα των Μαρμάρων για να εκτίθενται στο Λονδίνο και τα πρωτότυπα θα μπορούσαν να επιστραφούν στο ειδικά κτισμένο Μουσείο της Ακρόπολης του οποίου η κατασκευή σχεδιάζεται από την Ελληνική Κυβέρνηση.

Με τιμή

Λιρώνη Ανδρη, Λιονή Ευγενία, Τσόγκα Αλίκη, Παραγιουδάκης Ανδρέας, Βελεγκράκης Γιώργος, Κασελούρης Βαγγέλης.
Ρέθυμνο, Κρήτη, Ελλάδα, 23 Ιανουαρίου 1997.




Το Βρετανικό Μουσείο απαντάει

Το Βρετανικό Μουσείο
Λονδίνο
17 Φεβρουαρίου 1997

Η δήλωση του Βρετανικού Μουσείου για τα γλυπτά από του Παρθενώνα είναι φυσικά σύντομη κι επικεντρώνεται στη θέση των διαπιστευμένων παρά στις λεπτομέρειες των δραστηριοτήτων του Λόρδου Ελγιν ή στο ιστορικό πλαίσιο.

Η δήλωση λοιπόν δεν αναφέρει ότι άνθρωποι του Ελγιν πριόνισαν μερικά κομάτια της ζωφόρου (αλλά χώρις να προξενήσουν ζημίες σε καμία γλυπτή επιφάνεια), όπως ακριβώς δεν αναφέρει και ότι η μετατροπή του Παρθενώνα σε Χριστιανική εκκλησία, κατά τα μέσα του 5ου αιώνα μ.χ. είχε ως αποτέλεσμα την ολοκλρωτική καταστροφή της Ανατολικής Πτέρυγας.

Η δήλωση των διαπιστευμένων δεν λέει ότι ο Ελγιν αγόρασε τα γλυπτά, κάτι που δίκαια επικρίνετε, αλλά δηλώνει σαφώς ότι η Βρετανική Κυβέρνηση αγόρασε τη συλλογή από τον Ελγιν, γεγονός που είναι σωστό.

frieze detail

Σχετικά με τα σχόλιά σας ως προς τη νομιμότητα της Οθωμανικής Κυβέρνησης είναι δύσκολο να εξομοιώσει κάποιος τις πράξεις της Γερμανίας και της Ρωσίας σε καιρό πολέμου με την Οθωμανική κατοχή της Ελλάδας, η οποία στον καιρό του Ελγιν ήταν μια πραγματικότητα για περίπου 350 χρόνια.

Τέλος το θέμα των καλουπιών και των αντιγράφων είναι ενδιαφέρον. Το Βρετανικό Μουσείο έχει αποστείλει καλούπια στις Ελληνικές Αρχές σε πολλές περιπτώσεις. Η πρώτη ήταν το 1844, όταν ένα πλήρες σύνολο του υλικού στο Λονδίνο, απεστάλη στην Αθήνα και η τελευταία ήταν η επίσκεψη στο Λονδίνο ενός Ελληνα συντηρητή για να φτιάξει καλούπια της Δυτικής Ζωφόρου, χρησιμοποιώντας τα πρότυπα καλούπια που προέρχονται από τα εκμαγεία του Λόρδου Ελγιν. Αυτό ήταν απαραίτητο, αφού σχεδόν σε όλο της το μήκος η Δυτική Ζωφόρος, που παρέμεινε πάνω στον Παρθενώνα μέχρι το 1993, ήταν διατηρημένη σε τόσο κακή κατάσταση εξαιτίας δεκαετιών βιομηχανικής ρύπανσης, ώστε δεν ήταν δυυνατόν να κατασκευαστούν από αυτήν νέα καλούπια.

Σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο πρόγραμμά σας αυτό στο Ιντερνετ.

Με τιμή

Andrew Hamilton
Υπεύθυνος Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων

(Γράμμα από 4 Μαρτίου 1997)

Return to Home Page